چشم انداز 2020 تروریسم3-بازگشت داعش به اروپا، کوشش القاعده برای تجدید قوا - مجله جگوار

برای دیدن شاهکارهای تاریخ اروپا با قیمت تور ایتالیا همراه شوید و از شهرهای زیبای رم، فلورانس و ونیز شهر روی آب دیدن کنید و بنای کولوسئوم را ببینید.

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران به نقل از مرکز مطالعاتی المستقبل در سالگرد حوادث 11 سپتامبر٬ هشدارهای بین المللی در مورد خطرات تشدید فعالیت های بعضی گروه های تروریستی و احتمال بازگشت بعضی از آنها به ویژه داعش که شکست آن در سوریه و عراق ملاحظات جدیدی روی زمین به وجود آورده که در صدر آنها بروز پدیده بازگشت زنان داعشی اروپایی به کشورهایشان است٬ بیشتر شد.

با وجود همه کوشش هایی که کشورهای اروپایی برای مهار خطراتی که ممکن است منجر به بازگشت داعش گردد انجام دادند؛ این پدیده (بازگشت داعش) در سایه دشواری هایی که برای بازسازی زنان داعشی از جهت ایدئولوژیک و اجتماعی وجود دارد٬ منجر به بروز یک معضل واقعی برای این کشورها شده است.

معضل بازگشت زنان داعشی اروپایی

گزارش جدیدی که بروکسل از گروه غیردولتی گلوبسک که مقر آن در سلوفاکیا است در 12 سپتامبر امسال میلادی منتشر نموده٬ حاکی از آن است که نباید خطر زنانی که به مناطق درگیری داعش سفر نموده و تعدادی از آنها به کشورهای اروپایی بازگشته اند را دست کم گرفت؛ چرا که آنها نقش برجسته ای در گروه تکفیری داعش داشته و بعضی نیز در برنامه های مربوط به اجرای حملات تروریستی این گروه تکفیری دست داشته اند. در کشورهای اروپایی مسائل زیادی در مورد چگونگی برخورد با این موضوع وجود دارد.

با این وجود که پدیده بازگشت زنان داعشی موضوع جدیدی نیست؛ اما در دوره های اخیر تبدیل به یک موضوع پراهمیت برای کشورهای اروپایی شده است٬ به ویژه پس از افشای گزارش های متعدد و مصاحبه های تلویزیونی که با بعضی از آنها در اردوگاه الهول در شمال شرق سوریه انجام شد.

این اطلاعات نشان می دهد که افکار این زنان داعشی در مقایسه با بعضی زن های داعشی غیراروپایی بسیار افراط گرایانه تر است؛ چرا که این ها توجه زیادی به گروه تکفیری داعش داشته و اشاره می نمایند که با وجود شکست های نظامی داعش در عراق و سوریه٬به زودی با یک قدرت مضاعف برخواهند گشت.

با توجه به آنچه گفته شد می توان گفت که برخورد با زنان داعشی اروپایی نیازمند برنامه های غیرسنتی و مدرن است؛ به ویژه پس از سالهای گذشته که آنها ماموریت های مختلفی در داعش که خطرناک ترین و افراط گرا ترین گروه تروریستی دنیا است داشتند.

هشدار ترکیه درباره بازگشت داعش به اروپا

ترکیه در کوشش است تا از عناصر خارجی گروه تکفیری داعش برای فشار ضد کشورهای بزرگ به ویژه کشورهای غربی که اختلافات آنها با آنکارا در رابطه با موضوعات مختلف چه از نظر سیاست های خاصی که ترکیه در برخورد با مخالفان خود دنبال می نماید و چه از نظر حملاتی که این کشور به بهانه ایجاد منطقه امن و دور کردن شبه نظامیان کرد از مرزها انجام می دهد٬ روز به روز در حال افزایش است٬ استفاده کند.

کشورهای اروپایی از بازگشت تروریست های داعشی که هویت اروپایی دارند به شدت می ترسند٬ به ویژه که پیوستن آنها به این گروه تکفیری و درگیرشدنشان در عملیات های تروریستی و مقابله با نیروهای ضد داعشی٬ موجب شده تا آموزش های نظامی مربوط به داعش و نیز جهت گیری های این گروه تکفیری را دریافت نمایند؛ به طوری که ممکن است یک تهدید جدی برای امنیت و ثبات این کشورها به وجود بیاورند.

در صورت بازگشت داعش به اروپا٬ چالش های زیادی پیش روی این کشورها خواهد بود که بارزترین آنها عبارتند از:

1-بحران های داخلی: طبق اظهارات وزیر کشور ترکیه٬ تعداد بازداشت شدگان داعشی در این کشور به حدود 1200 نفر می رسد که طبق اطلاعات٬ 240 نفر از آنها اروپایی هستند که این امر سبب خواهد شد تا در صورت اقدام آنکارا به عملی کردن تهدید خود مبنی بر بازگرداندن این عناصر به کشورهایشان٬ اروپا وارد بحران بزرگی گردد.

2-معضل بچه ها داعشی:مشکل کشورهای اروپایی در این خصوص تنها به عناصر داعشی محدود نمی گردد؛ بلکه بچه های که در مناطق تحت سیطره داعش در سوریه و عراق متولد می شوند نیز یکی دیگر از مسائل اروپا در برخورد با موضوع داعش است.

3-طرد اجتماعی: تشدید میزان عملیات های تروریستی در بعضی کشورهای اروپایی به ویژه فرانسه و بلژیک٬ موجب شکل گیری جریان های سیاسی داخلی بر ضد سیاست های این کشورها در برخورد با موج آوارگان و مهاجران از خاورمیانه و نیز طرز برخورد آنها با پفراینده های منطقه شده است. طبیعتا این امر به موضع این جریان ها در رابطه با بازگشت عناصر داعش به این کشورها نیز دامن می زند. همین امر می تواند تاثیر برنامه هایی که به منظور مقابله با ایدئولوژی های داعش در این کشورها طراحی شده بود را نیز کاهش دهد.

4-تحکیم پایه های خشونت: با توجه به اینکه بعضی از بچه ها اروپایی داعش قبلا به صورت عملی در عملیات های تروریستی و نیز تجاوزاتی که این گروه تکفیری ضد غیرنظامیان مناطق تحت سیطره خود مرتکب می شد٬ مشارکت داشتند؛ ممکن است امکان بازسازی عقاید و ایدئولوژی های فکری آنها که متاثر از داعش است، وجود نداشته باشد.

با توجه به مطالب فوق متوجه می شویم که به طور کلی در سایه فشارهای مستمری که در کوشش برای دستیابی به منافع سیاسی و اقتصادی صورت می گیرد؛ تشدید تنش ها همیشه عنوان اصلی روابط میان ترکیه و کشورهای غربی به ویژه اروپایی خواهد بود. به نظر می رسد که بازکردن در بازگشت داعشی ها به این کشورها٬ تبدیل به یک مکانیزم اصلی خواهد شد که آنکارا کوشش می نماید تا از آن بهره ببرد.

آیا داعش در افغانستان نابود شده است؟

در سایه گسترش جنگ بین المللی ضد گروه تکفیری داعش٬ اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان در 19 نوامبر 2019 اظهار داشت که نیروهای دولتی این کشور٬ عناصر داعش در مقر اصلیشان یعنی منطقه ننگرهار را نابود نموده اند.

با این وجود شک و تردیدهایی در مورد نابودی کامل داعش و خاتمه یافتن حضور آن در افغانستان وجود دارد. شواهد نشان می دهد که داعش سعی دارد تا پس از شکست در عراق و سوریه٬ افغانستان را مقر تجمع عناصر خود کند.

با وجود اینکه ژنرال استن اس میلر فرمانده نیروهای آمریکایی و دیگر وابستگان به ائتلاف ناتو در افغانستان در ابتدای دسامبر امسال میلادی اظهار داشتند که سقوط منطقه ننگرهار٬ ضربه مهلکی به داعش بود؛ اما در عین حال نسبت به ادامه دار بودن خطر این گروه تروریستی در افغانستان هشدار دادند. با توجه به نفوذی که داعش در مناطق مختلف این کشور دارد٬ بسیار زود است که بگوییم این گروه تکفیری به طور کامل در افغانستان از بین رفته است. البته موضوع سیطره داعش بر افغانستان تنها مربوط به تسلط بر خاک این کشور نیست؛ بلکه بیشتر به موضوع نفوذ ایدئولوژیکی آن ارتباط دارد.

از سوی دیگر اهمیت و تاثیر ضربه سنگینی که داعش با از دست دادن منطقه ننگرهار در افغانستان دریافت کرد٬ این حقیقت را انکار نمی نماید که هنوز موانع زیادی برای مقابله با نفوذ داعش در این کشور وجود دارد.

از جمله مهم ترین این عوامل عبارتند از:

-توانایی جذب عناصر بشری: داعش همچنان توانایی بالایی در جذب عناصر انسانی و تروریست در افغانستان دارد که این عناصر را نه تنها از میان جوانان افراط گرای منطقه٬ بلکه از میان عناصر طالبان که در رقابت با نفوذ داعش در افغانستان هستند نیز جذب می نماید.

گروه تروریستی داعش همچنین در دوره گذشته کوشش کرد منابع انسانی خود را در افغانستان افزایش دهد تا به این ترتیب خسارت های انسانی خود را درمیان ضربه های نظامی سنگینی که دریافت می کرد جبران کند.

داعش همچنین کوشش کرد تا از بعضی از این عناصر برای اجرای عملیات های تروریستی و حمایت های لجستیک٬ به ویژه عملیاتهای شناسایی و نیز مورد هدف قرار دادن نیروهای امنیتی و طالبان و حتی غیرنظامیان استفاده کند.

-جذب عناصر خارجی:قابل توجه است که شاخه محلی داعش در افغانستان موسوم به ولایت خراسان٬ یکی از بارزترین گروه های فرعی هوادار داعش است که تعداد زیادی از عناصر خارجی را از مناطقی که قبلا بر آن سیطره داشتند جذب نموده بود. ممکن است فرایند انتقال این عناصر به داخل افغانستان افزایش یابد٬ به ویژه پس از کشته شدن ابوبکر بغدادی سرنموده داعش که در 27 اکتبر گذشته در استان ادلب سوریه به هلاکت رسید.

هرچند که عطا الله خوگیانی حاکم منطقه ننگرهار اشاره نمود که کشته شدن ابوبکر بغدادی ضربه سنگینی به گروه تکفیری داعش و ساختار آن وارد کرد و این اتفاق٬ عناصر آن را به شدت تحت تاثیر قرار داد؛ اما بسیاری معتقدند که ممکن است این فرایند کم کم در راستای تقویت توانایی داعش برای جذب گروه جدیدی از تروریست ها تغییر جهت دهد.

-توانایی های گروهی: گروه تروریستی داعش قادر است عناصری را جذب کند که توانایی های گروهی و نظامی قابل توجهی دارند؛ به طوری که می تواند به این گروه تکفیری یاری کند تا پیامدهای ضربات نظامی که به آنواردمی گردد را مهار نموده و در عین حال عملیات های تروریستی وحشتناکی انجام دهد که همه داستان های مربوط به خاتمه نقش و نفوذ داعش در افغانستان را نفی می نماید.

به همین دلیل شایان توجه است که گروه تکفیری داعش اخیرا توانایی خود را در اجرای عملیات های تروریستی در خارج از افغانستان نیز ثابت کرد؛ به طوری که در 6 نوامبر گذشته با انجام یک عملیات تروریستی در مرزهای افغانستان با پاکستان منجر به کشته شدن 17 نفر شد.

با توجه به مطالب فوق می توان گفت که پیروزی نیروهای دولتی افغانستان بر گروه داعشی موسوم به ولایت خراسان در ننگرهار٬ منجر به شکست و تضعیف داعش از نظر جغرافیایی شد و نهاز نظر ساختار گروهی؛ به ویژه با توجه به مواردی که در متن گفته شد ممکن است داعش در یک یا چنددرگیری شکست خورده باشد٬ اما هنوز جنگ را از دست نداده و همه طرف های ذی ربط منتظر واکنش این گروه تکفیری نسبت به شکستی که در ننگرهار متحمل شد هستند.

کوشش القاعده برای تجدید قوا

گروه تروریستی القاعده در سایه معطوف شدن توجه همه دنیا به سمت فعالیت های داعش و خطر بازگشت آن٬ در کوشش برای فرصت طلبی و تجدید قوا است.

به نظر می رسد که گروه تروریستی القاعده از توجه نیروهای بین المللی به جنگ با داعش٬ برای بازسازی توانایی های نظامی و گروهی خود استفاده و کوشش می نماید تا نقاط انتشار خود را از نو گسترش دهد. ناثان سیلز هماهنگ نماینده مبارزه با تروریسم در وزارت خارجه آمریکا طی گزارشی که خبرگزاری بلومبرگ در 1 آوت 2019 منتشر کرد می گوید که القاعده همچنان مانند سابق یک تهدید جدی برای آمریکا محسوب می گردد.

هرچند که گروه تکفیری القاعده در خلال سال های گذشته دچار ضربه های شدیدی شده که بارزترین آنها مرگ اسامه بن لادن بنیان گذار آن در 2 مه 2011 بود؛ اما این گروه تروریستی کوشش کرد تا همچنان عملیات های خود را به شکل بی سابقه در تعدادی از مناطق دنیا گسترش دهد؛ به ویژه در منطقه ساحل و صحراء و شرق آفریقا.

طبق درجه بندی گروه های وابسته به تروریسم٬ القاعده درحال بازگشت به صدر نقشه گروه های تروریستی در سراسر دنیا است.

قابل توجه است که فعالیت های این گروه تروریستی به شکل چشم گیری در دوره گذشته افزایش یافت و البته حملات تروریستی آن محدود به نیروهای دولتی و بین المللی نبود؛ بلکه غیرنظامیان را نیز شامل می شد. حمله گروه تروریستی شباب المجاهدین سواقتصادی٬ یکی از گروه های القاعده در شرق آفریقا به هتلی در شهر کسمایو در سواقتصادی در 13 جولای امسال میلادی که منجر به کشته شدن 26 نفر شد٬ از جمله این حملات تروریستی است.

گروه تکفیری القاعده از ابزارهای متعددی برای بازسازی خود و از سر دریافت عملیات هایش استفاده می نماید:

-گسترش ائتلاف های القاعده: گروه تروریستی القاعده به وسیله شاخه های مختلف خود که در مناطق مختلف دنیا پراکنده اند٬ وارد شبکه ائتلافات پیچیده ای شده و هسته هایی در کشورهایی مانند تونس و الجزایر و اقتصادی و نیجریه ایجاد نموده است.

به همین دلیل القاعده با گروه تروریستی أنصار الدین وجبهة تحریر ماسینادر شمال اقتصادی، و گروه أنصار الإسلام، فى بورکینافاسو اتحادهایی ایجاد نموده و علاوه بر آن٬ با گروهکی در گروه تروریستی بوکو حرام به سرکردگی ابوبکر شیکاو همکاری دارد که این امر در نهایت منجر به ایجاد ائتلاف القاعده با نصرة الإسلام والمسلمین،در 1 مارس 2017 شد.

-پنهان بودن فعالیت های القاعده:شاخه های گروه تروریستی القاعده در بعضی مناطق خاورمیانه در خلال سال های اخیر٬ بدون اینکه کانون این گروه تکفیری تعیین باشد٬ در مناطق تحت نفوذ آن مستقر می شدند. در واقع القاعده برعکس داعش که سیاست آن بر سیطره بر یک منطقه مورد نظر بود (مانند عملیات های تروریستی آن که در مناطق سوریه و عراق متمرکز شده بود)٬ بیشتر بر انتشار گروه های خود در مناطق مختلف تمرکز داشت.

-تنوع در منابع اقتصادی القاعده: گروه تروریستی القاعده و گروه های وابسته به آن٬ در چارچوب بازسازی خود٬ به منابع اقتصادی متعددی دسترسی دارند. برای نمونه٬ منابع اقتصادی این گروه تکفیری به وسیله قاچاق انسان٬ تجارت با بعضی کشورهای حامی تروریسم و یا تجارت غیرقانونی ذغال سنگ و ... است.

با توجه به مطالب فوق می توان گفت که نقشه گروه های تروریستی به زودی شاهد تحولات قابل توجهی در مرحله بعدی خواهد بود؛ به ویژه در سایه کوشش های گروه تکفیری القاعده برای بازسازی توانایی های نظامی و گروهی خود و نیز کوشش داعش برای ایجاد یک کانون نفوذ جدید در مناطقی که پیش از این بر آنجا مسلط بود.

ادامه دارد...