اثری مناسب برای دیده شدن ادبیات کودک ایران در سطح بین الملل

به گزارش مجله جگوار، خبرنگاران؛ لیلا دهقان، کارشناس ارشد ادبیات کودک و نوجوان- اخیراً یک کتابِ تصویری بدون کلام با عنوان بابای باکلاه، بابای بی کلاه، نوشته حسن اسماعیلی طاهری با تصویرگری عاطفه ملکی جو از سوی انتشارات علمی و فرهنگی به چاپ رسیده است؛ اثری با مضمونی فلسفی و روان شناختی که در زمانه ای که بازار ترجمه کتاب های کودک در کشور داغ است، انتشار اثری تألیفی با این کیفیت می تواند اهالی ادبیات کودک را شادمان نماید.

اثری مناسب برای دیده شدن ادبیات کودک ایران در سطح بین الملل

تصویر روی جلد متفاوت و چالش برانگیز اثر در همان ابتدا چندلایه بودن معنا در این اثر را گوشزد می نماید. در روی جلد، دوگانۀ تصویر پدر را می بینیم. یکی پدر با لباس عادی مردانه و دیگری همان پدر با پیش بند آشپزی و کلاهی وارونه روی سرش که می تواند نشان دهنده وجه مادرانگی او باشد و همین تصویر است که داستان را از ابتدا برای مخاطبِ کنجکاو خواندنی می نمایاند.

بابای باکلاه، بابای بی کلاه روایت پدر و دختری است که با یکدیگر زندگی می نمایند و در نبود مادر، پدر، علاوه بر انجام وظایف پدری نقش مادر را هم برای دخترک ایفا می نماید؛ اما دغدغه مهم و مشکل بزرگ دخترک - دخترکی که عاشق پدر است- سر بی موی اوست.

کاراکتر پدر در این کتاب پدری است مهربان، همراه و حامی با قدی بلند و لبخندی همیشگی بر لب؛ لبخندی پررنگ که برای مخاطب بسیار بیشتر از سر بی موی او جلوه گر است.

در اولین فریم کتاب دخترک داستان، مشغول انتخاب و خریدن کلاه برای پدر است و تا زمانی که در فریم های بعدی تعداد زیادی کلاه در جای جای خانه ندیده ایم، هدیه ای عادی تلقی می گردد؛ اما پس از چند فریم به تأکید وسواس گونه دختر برای پوشاندن سرِ بی موی پدر پی می بریم.

دخترک برای پدر هدیه خریده است و پدر چنانکه از تصویر برمی آید، از محتوای بسته آگاه است؛ ولی همچنان خود را برای تماشا کلاهِ هزارویکم هم هیجان زده و مشتاق نشان می دهد. در این تصویر با یک پذیرش زیبا روبه رو هستیم. پذیرش و درک زیبایی که امروزه جای آن در بعضی از خانواده های امروزی خالی است.

تصاویر در چندین فریم اول به زیبایی ما را با دنیای درونی دختر همراه می نمایند. مثلاً در یکی از فریم ها در دخترک و پدرش در دشتی خالی از هر برگ و بار و آدمیزادی تصویر شده اند (که اشاره لطیفی به درون آشفته دختر دارد). وقتی باد، کلاهِ پدر را با خود می برد، دخترک با نشستن روی دوش پدر و ریختن موی خود روی سر او، سعی می نماید وی را از گزند تمسخر آدم هایی که نیستند یا خیلی دورند، در امان نگه دارد. آدم هایی که برای دخترک خیلی خیلی بزرگ و واقعی و نزدیک اند.

در یکی دیگر از فریم های برجسته کتاب دخترک خود را زیر کلاه بزرگی پنهان نموده است. این فریم در واقع دنیای ذهنی کودک را نمایش می دهد. کلاه اگرچه در اینجا پناهی است برای فرار دخترک از تمسخر دیگران؛ اما به خوبی نشان می دهد که دخترک زیر بار این پنهان کاری، کلافه و بلاتکلیف است. البته این کلاه مخاطب را به یاد کلاه شاهکار آنتوان دو سنت اگزوپری یعنی شازده کوچولو هم می اندازد. در آنجا کلاه، کلاه نیست بلکه ماری است که فیلی را بلعیده و در این اثر هم کلاه، هیولایی است که آرامش و امنیت روانی دخترک را بلعیده است. بدون اغراق خلاقیت ملکی جو اینجا مثال زدنی است.

در فریمی دیگر دست های پدر را در حال بستن بال پرنده زخمی می بینیم. این دست های بزرگ و مهربان که در قاب تصویر نمایش داده شده، از مخاطب کودک -که با دختر داستان همذات پنداری دارد- می خواهد که به جای تماشا سر بی موی پدر، دست های مهربان پدر را ببیند.

از دیگر فریم های مجذوب کننده این کتاب، فریمی است که پدر در حیاط، با کلاهِ عیب پوش خود مشغول ساختن لانه ای برای پرنده زخمی است. پدر در این داستان آن قدر قدش بلند هست که دستش به درخت برسد؛ ولی او بر روی چهارپایه ای تصویر شده تا مخاطب را آگاه کند که مهربانی کردن می تواند آدم ها را از سطحی که هستند، بالاتر برده و ازآنچه هستند، بزرگ تر نماید.

یکی دیگر از تأثیرگذارترین تصاویر کتاب، فریمی است که لانه های ساخته شده برای پرندگان از بیرون خانه دخترک دیده می گردد و مردم در خیابان به تماشای آن ایستاده اند. این تصویر این پیغام را به مخاطب القا می نماید که لازم نیست کار خوبمان را برای دیگران جار بزنیم تا آنها را آگاه کنیم؛ چراکه کار خوب مانند بوی خوش در هوا پراکنده خواهد شد و به مشام همگان خواهد رسید؛ همان طور که جان دخترک قصه را نواخت و در سرانجام قصه او را با غرور و سربلندی در کنار پدر ، بدون کلاه می بینیم؛ چراکه در شهری که مردم مودار پرنده ها را در قفس می فروشند، داشتن بابای بی مویی که پرنده ها را دوست دارد، غرورآفرین است.

در این اثر طاهری و ملکی جو با دانش و خلاقیت خود روایتی انسانی و تأثیرگذار خلق نموده اند که با توجه به بی کلام بودن اثر و نیز محتوای فلسفی و روان شناختی آن می تواند اثر مناسبی باشد برای دیده شدن ادبیات کودک ایران در سطح بین الملل.

منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران
انتشار: 23 دی 1400 بروزرسانی: 23 دی 1400 گردآورنده: hoseinjaguar.ir شناسه مطلب: 1963

به "اثری مناسب برای دیده شدن ادبیات کودک ایران در سطح بین الملل" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "اثری مناسب برای دیده شدن ادبیات کودک ایران در سطح بین الملل"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید