طلای تقلبی بازار خودرو
به گزارش مجله جگوار، خود روهای فرسود ه ای که همین چند روز پیش قیمتی نهایتا 20 تا 30میلیون تومان د اشتند ، از اواخر وقت سه شنبه هفته گذشته به نوعی حکم طلا پید ا کرد ه و قیمتشان جهشی نجومی د اشته است. رشد برق آسای قیمت خود روهای فرسود ه پس از آن رخ داد که رئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خود روهای فرسود ه، ظهر سه شنبه گذشته خبر از ﺍﺑﻼﻍ ﺍﺻﻼﺣﯿﻪ ماد ه 10 ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺻﻨﻌﺖ خودرو د اد . طبق اعلام مهران سالاریه، تمامی خود روها د ر چهار گروه گواهی اسقاط شامل موتورسیکلت، سواری، د یزل سبک و د یزل سنگین قرار گرفته اند که بر اساس جد ول معاد ل سازی، تعد اد گواهی اسقاط مورد احتیاج برای آنها (چه وارد اتی و چه فراوری ی) معین شد ه است.
به گزارش دنیای اقتصاد، با توجه به اظهارات وی، شرط شماره گذاری خود روهای فراوری و وارد اتی، ارائه گواهی اسقاط طبق جد ول مصوب سال 1396 است. بر این اساس، برای هر موتورسیکلت معاد ل یک هفتم گواهی اسقاط، سواری شخصی یک گواهی، تاکسی معاد ل د و گواهی، ون (تا 8 مسافر و تناژ حمل بار تا 5/ 1تن) معاد ل سه گواهی، مینی بوس و ون (ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ 1 + 16 مسافر ﻭ ﺗﻨﺎﮊ ﺣﻤﻞ ﺑﺎﺭ ﺗﺎ پنج ﺗﻦ) معاد ل پنج گواهی، اتوبوس شهری و بین شهری 14 گواهی، وانت یک تن و پایین تر د و گواهی، وانت بالاتر از یک تن و کامیونت 2 تا 6 تن سه گواهی، کامیون سبک 6 تا 10 تن پنج گواهی، کامیون میانه 10 تا 26 تن 12 گواهی، کامیون سنگین 26 تن و بالاتر 14 گواهی و د ر نهایت کامیون کشند ه معاد ل 16 گواهی اسقاط احتیاج د ارند . طبق آنچه رئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خود روهای فرسود ه اعلام نمود ، تا زمان تصویب نامه جد ید ، تمامی خود روهای فراوری مکلف هستند از قواعد گروه گواهی اسقاط مجاز تبعیت نمایند .
انتشار این خبر سبب شد به فاصله کوتاهی، قیمت خود روهای فرسود ه یا به عبارت بهتر اسقاطی به شد ت بالا برود . کار به جایی رسید که قیمت بعضی خود روهای فرسود ه د ر مد ل های پیکان و پراید ، از خود روهای فراوری صفر فعلی نیز بالاتر برود . به عنوان مثال، د ر یکی از آگهی ها، برای پیکان مد ل 82 قیمت 400میلیون تومان پیشنهاد شد ه است. یا مثلا بعضی شهروند ان برای پراید مد ل 79 قیمت 250میلیون تومانی و برای پژو 405 اسقاطی نیز قیمت نیم میلیارد د ر نظر گرفته اند .
این قیمت های نجومی د قیقا د ر واکنش به اعلام خبر مربوط به تعد اد خود روهای اسقاطی مورد احتیاج برای شماره گذاری مد ل های فراوری و وارد اتی بود . د ر واقع بعضی مالکان خود روهای اسقاطی با این استد لال که شماره گذاری خود روهای فراوری و وارد اتی (صفر کیلومتر) محد ود به ارائه گواهی اسقاط (فقط از مسیر اسقاط خود رو) شد ه، قیمت را به شد ت بالا برد ند . به عبارت بهتر، تصور آنها این است خود روسازان و وارد نمایند گان حتما و قطعا احتیاج به خود روهای فرسود ه بابت تامین گواهی اسقاط د ارند و از همین رو مجبورند این خود روها را به هر قیمتی خرید اری نمایند . این د ر حالی است که سیاستگذار از قبل پیش بینی لازم را بابت به راه افتاد ن جو قیمتی د ر بازار خود روهای فرسود ه، انجام د اد ه است.
بر این اساس و طبق آنچه د ر متن اصلاحیه قانون ساماند هی خود رو آمد ه، د ر صورت فقدان گواهی اسقاط خود رو یا موتورسیکلت به اند ازه کافی د ر سامانه اسقاط (تحت مد یریت وزارت صنعت، معد ن و تجارت) و اگر به تشخیص این وزارتخانه، [کمبود گواهی] منجر به اختلال د ر روند فراوری گردد ، فراوری نمایند گان خود رو یا موتورسیکلت می توانند با پرد اخت یک د رصد قیمت محصول فراوری به صند وق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته وزارت صنعت، معد ن و تجارت، مجوز شماره گذاری د ریافت نمایند . د ر اد امه نیز عنوان شد ه که منابع حاصل شد ه، به صورت 100د رصد تخصیص یافته، صرف پرد اخت یارانه سود و تسهیلات بانکی به متقاضیان اسقاط خود رو یا موتورسیکلت فرسود ه (با اولویت موتورسیکلت و حمل ونقل عمومی) خواهد شد .
طبق این اصلاحیه بعلاوه وارد نمایند گان خود رو نیز می توانند از حربه پرد اخت معاد ل نقد برای د ریافت گواهی اسقاط استفاد ه نمایند . این البته د ر حالی است که وارد نمایند گان باید مبلغ بیشتری را نسبت به خود روسازان به صند وق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته وزارت صنعت، معد ن و تجارت، بپرد ازند ، یعنی 5/ 1د رصد قیمت تمام شد ه خود روی وارد اتی. بنابراین د ر مجموع با توجه به راه فرعی پیش بینی شد ه د ر قانون، نه خود روسازان و نه وارد نمایند گان هیچکد ام مجبور نیستند برای احراز شرط ارائه گواهی اسقاط الزاما خود رویی را از رد ه خارج نمایند و می توانند با پرد اخت مبالغی مشخص، گواهی مورد نظر را به د ست بیاورند .
د ر این مورد ، یک فعال وارد نمایند ه خود رو که نخواست نامی از او برد ه گردد ، به د نیای اقتصاد می گوید : سیاستگذار می د انست که مشروط کرد ن شماره گذاری خود روهای فراوری و وارد اتی به ارائه گواهی اسقاط بد ون د ر نظر گرفتن راه چاره جایگزین، بازار خود روهای فرسود ه را به هم ریخته و منحنی قیمت را به شد ت صعود خواهد کرد ؛ به همین د لیل تصمیم گرفت برای جلوگیری از اختلال د ر روند فراوری و وارد ات، راه چاره د یگری را نیز د ر نظر بگیرد تا خود روسازان و وارد نمایند گان بتوانند تعهد خود (ارائه گواهی اسقاط) را اجرایی نمایند . وی با بیان اینکه خود روسازان باید یک د رصد قیمت تمام شد ه محصول فراوری خود را به صند وق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته وزارت صنعت، معد ن و تجارت واریز نمایند ، می افزاید : این مبلغ برای وارد نمایند گان 5/ 1د رصد د ر نظر گرفته شد ه است. به گفته وی، وارد نمایند گان خود روهای صفر این امکان را د ارند که بد ون مراجعه به بازار برای خرید خود روهای اسقاطی، با پرد اخت مبلغ مشخص شد ه، گواهی مورد نظر را تامین نمایند .
با توجه به گفته های این فعال واردنمایند ه، اگر مثلا فلان خود روی د اخلی د ارای قیمت تمام شد ه 300میلیون تومان باشد ، فراوری نمایند ه آن باید به ازای هر د ستگاه، سه میلیون تومان به حساب صند وق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته وزارت صنعت، معد ن و تجارت واریز کند . یا مثلا اگر قیمت تمام شد ه فلان خود روی خارجی د ر کشور سه میلیارد تومان باشد، شرکت وارد نمایند ه می تواند با پرد اخت 45 میلیون تومان یک گواهی اسقاط تهیه کند . هرچند بسته به نوع خود رو، تعد اد گواهی اسقاط مورد احتیاج فراوری نمایند گان و وارد نمایند گان، فرق دارد، با این حال د ر بالاترین حد قیمتی نیز پرد اخت هزینه مورد نظر به صند وق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته وزارت صنعت، معد ن و تجارت، هزینه بسیار کمتری را د ر مقایسه با قیمتی که هم اکنون د ر بازار برای اسقاطی ها پیشنهاد می گردد ، د ر بر د ارد .
راه د یگر تامین گواهی اسقاط
اما جد ا از اینکه سیاستگذار برای جلوگیری از مختل شد ن فراوری و وارد ات خود رو به د لیل پیش شرط ارائه گواهی اسقاط، راه چارهی فرعی را لحاظ کرد ه، راه د یگری نیز وجود د ارد که طبق آن احتیاجی به خرید خود روهای اسقاطی با قیمت های نجومی نیست. این راه چاره، مراجعه به مراکز اسقاط و بازیافت خود رو است. بر این اساس، این مراکز با قیمتی بسیار کمتر از نرخ هایی که د ر حال حاضر د ر بازار آزاد برای خود روهای فرسود ه پیشنهاد شد ه، گواهی اسقاط ارائه می د هند .
آن طور که رئیس انجمن مراکز اسقاط و بازیافت خود رو به د نیای اقتصاد می گوید : د ر مراکز اسقاط گواهی به هر تعد اد که احتیاج باشد ، وجود د ارد یا قابل تامین است. وی با بیان اینکه مراکز اسقاط، گواهی مورد نظر را با قیمت 35میلیون تومان ارائه می د هند ، می افزاید : فراوری نمایند گان و وارد نمایند گان برای تامین گواهی اسقاط احتیاجی به خرید خود روهای فرسود ه از بازار آزاد و با قیمت های نجومی فعلی ند ارند و می توانند احتیاج خود را به وسیله مراکز اسقاط تامین نمایند . وی تاکید می نماید : هر چقد ر گواهی اسقاط مورد احتیاج باشد ، به وسیله مراکز اسقاط قابل تامین است. مشهد شریف این را هم می گوید که جو ایجاد شد ه د ر بازار خود روهای فرسود ه به زود خواهد شکست و قیمت های فعلی سقوط کرد ه و به حالت قبل باز می گرد ند .
چالش جایگزینی خود روهای فرسود ه
اما جو ایجاد شد ه د ر بازار خود روهای فرسود ه و جهش قیمت آنها، بار د یگر اهمیت جایگزینی این خود روها را یاد آوری می نماید . د ر گذشته با توجه به ارتفاع پایین تر قیمت و بعلاوه ارائه مشوق ها، بسیاری از مالکان خود روهای فرسود ه نسبت به اسقاط خود روی خود اقد ام و محصولی نو د ریافت می کرد ند . د ر واقع شرایط به شکلی بود که برای اسقاط خود روهای فرسود ه انگیزه مناسبی وجود د اشت و مالکان این خود روها می توانستند با از رد ه خارج کرد ن آنها، خود رویی صفر خرید اری نمایند . حالا اما از آن مشوق ها و طرح های ویژه چند ان خبری نیست و مالکان خود روهای فرسود ه می د انند با اسقاط آنها، توان د ریافت مد ل جایگزین را نخواهند د اشت. از همین رو حالا که به اشتباه جوی مبنی بر احتیاج فوری فراوری نمایند گان و وارد نمایند گان به خود روهای اسقاطی د ر د ست مرد م ایجاد شد ه، د ارند گان این خود روها قیمت هایی نجومی را پیشنهاد د اد ه اند تا از این محل سود هنگفت را به د ست بیاورند . بنابراین بهتر است سیاستگذار مشوق ها و حتی ابزارهایی تنبیهی را د ر نظر بگیرد تا مالکان خود روهای فرسود ه بتوانند خود رویی نو را جایگزین نمایند .
منبع: فرارو