از علت تا درمان خون در ادرار یا هماچوری - مجله جگوار

هماچوری چیست؟

هماچوری یک اصطلاح پزشکی برای وجود خون در ادرار است. چندین بیماری و شرایط متفاوت می تواند باعث ایجاد هماچوری گردد. عفونت، بیماری کلیوی، سرطان و اختلالات خون از عوامل احتمالی هستند. خون ممکن است قابل مشاهده یا در مقادیر کم باشد که با چشم غیرمسلح دیده نگردد.

هر اندازه وجود خون در ادرار می تواند علامت یک مشکل جدی سلامتی باشد، حتی اگر تنها یک بار اتفاق بیافتد. شما باید هر چه زودتر به پزشک متخصص مراجعه کنید.

نادیده گرفتن هماچوری می تواند منجر به بدتر شدن شرایط و ایجاد شرایط جدی مانند بیماری سرطان کلیه گردد. دکتر شما می تواند با تجزیه و تحلیل و استفاده از ابزارهای تشخیصی، علل وجود خون در ادرار را تشخیص داده و سپس آن را درمان کند.1

انواع هماچوری

هماچوری آشکار

اگر خون کافی در ادرار وجود داشته باشد که رنگ آن صورتی یا قرمز شده یا دارای نقاط قابل مشاهده خون باشد، شما هماچوری نادر دارید.

هماچوری میکروسکوپی

هنگامی که با چشم غیرمسلح، خون را نمی بینید (زیرا اندازه آن بسیار کم است)، شما هماچوری میکروسکوپی دارید. فقط یک آزمایش که خون نمونه ای از ادرار در زیر میکروسکوپ می توان هماچوری میکروسکوپی را تائید کرد.1

دلیل هماچوری

تقریباً هر کس از جمله بچه ها و نوجوانان می توانند گلبول های قرمز خون در ادرار داشته باشند.

عواملی که این امر را محتمل تر می کنند عبارتند از:

سن

بسیاری از مردان بالای 50 سال به دلیل بزرگ شدن غده پروستات دچار هماچوری می شوند.

عفونت ادراری

این ها زمانی اتفاق می افتند که باکتری ها از طریق مجرای ادرار وارد بدن شده و در مثانه تکثیر می شوند. علائم می تواند شامل یک فشار مداوم برای ادرار کردن، درد و سوزش ادرار و ادرار با بوی بسیار تند باشد.

عفونت های کلیوی (پیلونفریت)

این موارد ممکن است هنگامی رخ دهد که باکتری ها از جریان خون به کلیه ها وارد می شوند یا از مجرای ادرار به کلیه ها منتقل شوند. علائم و نشانه ها غالباً مشابه عفونت مثانه است، اگرچه عفونت های کلیوی احتمالاً باعث ایجاد تب و درد نیز پهلو می شوند.

سنگ مثانه یا سنگ کلیه

مواد معدنی موجود در ادرار غلیظ گاهی بر روی دیواره های کلیه یا مثانه کریستال هایی تشکیل می دهند.

با گذشت زمان، بلورها می توانند به سنگ های کوچک و سخت تبدیل شوند.

پروستات بزرگ شده

غده پروستات، که دقیقاً زیر مثانه است و قسمت بالای مجرای ادرار را احاطه کرده است، غالباً با نزدیک شدن مردان به سن میانه، بزرگ می گردد. سپس مجرای ادرار را فشرده می کند، و تا حدودی جریان ادرار را مسدود می کند.

علائم و نشانه های بزرگ شدن پروستات (هایپرپلازی خوش خیم پروستات یا BPH) شامل اشکال در ادرار کردن، نیاز فوری یا مداوم به ادرار کردن، و یا خون قابل مشاهده یا غیر قابل مشاهده در ادرار است. عفونت پروستات (پروستاتیت) می تواند همه این علائم و نشانه ها را ایجاد کند.

بیماری کلیوی

خون ریزی ادراری میکروسکوپی یک علامت شایع گلومرولونفریت، التهاب سیستم فیلتر کلیه است. گلومرولونفریت ممکن است بخشی از یک بیماری سیستمیک یا عمومی مانند دیابت یا بیماری قند باشد، یا به خودی خود بروز کند. عفونت های ویروسی یا استریپ، بیماری عروق خونی (واسکولیت) و مسائل ایمنی می توانند گلومرولونفریت را ایجاد کنند.

سرطان

خون ریزی قابل مشاهده در ادرار ممکن است نشانه پیشرفت سرطان کلیه، مثانه یا پروستات باشد. متأسفانه ممکن است در مراحل اولیه که این سرطان ها قابل درمان هستند علامت یا علائمی نداشته باشید.

اختلالات ارثی

کم خونی سلول داسی شکل (نقص ارثی هموگلوبین در گلبول های قرمز) باعث خون در ادرار، هماچوری قابل مشاهده و غیر قابل مشاهده می گردد. همچنین سندرم آلپورت، که بر روی غشای فیلتر در گلومرول کلیه ها تأثیر می گذارد، ممکن است که فرد دچار هماچوری گردد.

آسیب کلیه

ضربه یا آسیب دیگر به کلیه های شما در اثر حادثه یا ورزش شدید می تواند باعث ایجاد خون قابل مشاهده در ادرار گردد.

داروها

داروی ضد سرطان از جمله سیکلوفسفامید و پنی سیلین می تواند باعث خون ریزی در ادرار گردد. در صورت مصرف ضد انعقاد خون مانند آسپیرین و هپارین رقیق کننده خون، هماچوری قابل مشاهده گاهی اوقات اتفاق می افتد.

ورزش سنگین

این اتفاق نادر است که ورزش های شدید منجر به خون ریزی قابل مشاهده گردد دلیل این نوع خماچوری ناشناخته است. اگرچه هر کس بعد از تمرینات شدید، دچار خون ریزی ادراری شدید گردد. اما دوندگان اغلب به هما چوری مبتلا می شوند اگر بعد از ورزش خون را در ادرار خود مشاهده کردید، تصور نکنید که این از ورزش است. به پزشکتان مراجعه کنید.

بیماری کلیه پلی کیستیک

نوعی اختلال ژنتیکی است که در آن بسیاری از کیست ها بر روی کلیه های فرد رشد می کنند.2

علائم ادرار خونی

در هماچوری آشکار به دلیل حضور گویچه های سرخ، رنگ ادرار به صورتی، قرمز یا قهوه ای (کولا) تغییر می کند. حضور اندک گویچه های سرخ هم برای قرمز شدن رنگ ادرار کفایت می کند. اگرچه خود خونریزی معمولاً دردناک نیست ولی عبور لخته های خونی از طریق ادرار می تواند دردناک باشد.

ادرار خونی معمولاً بدون نشانه ها و علایم دیگر اتفاق میفتد.3

زمان مراجعه به پزشک

هر گاه متوجه وجود خون در ادرار خود شدید، به دیدن پزشک بروید.

مصرف برخی داروها مثل laxative Ex-lax و همچنین برخی مواد غذایی مانند چغندر، روبارب و خانواده بری (berries) می تواند سبب قرمز شدن رنگ ادرار گردد. اگر تغییر رنگ ادرار ناشی از مصرف داروها، مواد غذایی و ورزش کردن باشد، ممکن است پس از چند روز برطرف گردد.

ظاهر ادرار خونی با حالت عادی فرق دارد ولی شما شاید نتوانید به خوبی تفاوت های آن دو را بیان کنید. بهترین کار آن است که هر گاه ادراری قرمز رنگ مشاهده کردید، خود را به پزشک نشان دهید.3

ریسک فاکتورها

تقریباً همه ٔ افراد - از جمله: بچه ها و نوجوانان - ممکن است در ادرار خود گویچه های سرخ داشته باشند. فاکتورهایی که خطر ابتلا به این عارضه را افزایش می دهند، عبارت اند از:

سن

بسیاری از مردان بالای 50 سال به دلیل بزرگ شدن غده پروستات گهگاهی دچار هماچوری می شوند.

اخیراً دچار عفونت شدن

التهاب کلیوی پس از عفونت های ویروسی و باکتریایی (post-infectious glomerulonephritis) یکی از علل اصلی وجود آشکار خون در ادرار بچه ها می باشد.

سابقه فامیلی

اگر در فامیل تان سابقه بیماری یا سنگ های کلیوی داشته باشید، احتمالاً بیشتر مستعد خونریزی ادراری هستید.

مصرف داروهایی خاص

آسپرین، مسکن های ضدالتهابی غیراستروئیدی و آنتی بیوتیک هایی مثل آلتیلین به افزایش خطر خونریزی ادراری مشهورند.

ورزش سنگین

دوندگان مسیرهای طولانی به ویژه مستعد ابتلا به خونریزی ادراری ناشی از ورزش می باشند؛ در واقع گاهی این شرایط را هماچوری دوندگان می نامند ولی هر کس که ورزش سنگین انجام دهد ممکن است به آن گرفتار گردد.3

نحوه تشخیص هماچوری

اگر جهت تشخیص علل وجود خون در ادرار، به پزشک مراجعه کرده اید، سؤالات زیادی وجود دارد که باید پاسخ دهید (آنها می خواهند بدانند که اغلب وقتی ادرار می کنید، دردی را تجربه می کنید؟ آیا لخته های خون را مشاهده کرده اید؟ و چه داروهایی مصرف می کنید؟). دکتر شما از اندازه خون و زمان دیدن آن در طی ادرار، مطلع خواهد شد. سپس پزشک یک معاینه فیزیکی را انجام می دهد و نمونه ای از ادرار را برای آزمایش درخواست می کند. تجزیه و تحلیل ادرار می تواند حضور خون و باکتری (در صورت عفونت) تائید کند.

پزشک شما ممکن است از تست های تصویربرداری نظیر سی تی اسکن، برای تشخیص دقیق تر استفاده کند. سیستوسکوپی روش تشخیصی دیگری است که در صورت نیاز، استفاده می گردد. در این روش یک لوله کوچک دوربین دار، به مجرای ادرار و مثانه وارد می گردد. با استفاده از دوربین، پزشک می تواند داخل مثانه و مجرای ادرار را بررسی کند تا علل وجود خون در ادرار را در شما تشخیص دهد.1

درمان هماچوری

بسته به شرایطی که باعث هماچوری شما می گردد، درمان ممکن است شامل مصرف آنتی بیوتیک ها برای پاک کردن عفونت ادراری، تجویز دارو برای کاهش بزرگ شدگی پروستات یا درمان موج ضربه ای برای شکستن سنگ مثانه یا کلیه باشد. در برخی موارد، هیچ درمان خاصی لازم نیست.1

پینوشتها

1.www.drdr.ir

2.www.pezeshket.com

3.www.moheb.com

منبع: راسخون