تغذیه مناسب در دوران بارداری - مجله جگوار

مصرف میوه در دوران بارداری بسیار مهم است. مصرف میوه ها و سبزیها منبع ویتامین های B و C است و املاحی مانند آهن، مهمیم، پتاسیم، کلسیم و... را که بدن به آنها احتیاج دارد، تامین می نماید. اگر این گروه اصلی خوراکی از وعده غذایی حذف گردد احتمال کمبود این ویتامین ها و املاح در جنین وجود دارد. همان طور که علم تغذیه علم تعادل است در خصوص میوه ها نمی توان گفت کدام میوه فزونی خاصی نسبت به دیگری دارد.

کی بخوریم؟

توصیه ما در خصوص مصرف میوهها چه در فصل بهار و چه فصل های دیگر این است که به صورت مکرر در وعده های غذایی خود میوه مصرف نمایند و تعادل را در مصرف آنها رعایت نمایند. خوردن میوه مثل دیگر وعده های غذایی آداب خودش را دارد که نخستین آن موقع مصرف آن است.

برترین ساعتی که برای خوردن میوه پیشنهاد می گردد در ساعات میان وعده است یعنی در فاصله صبحانه تا ناهار، بین فاصله ناهار تا شام و بعد از شام و قبل از ساعت خواب خوردن میوه به همراه صبحانه و شبها قبل از خواب برترین زمان مصرف میوه است که علاوه بر خواص غذایی مطلوب بر بدن، طراوت و شادابی ویژه ای به همراه می آورد.

رابطه دیابت و تغذیه خانمهای بارداری

تغذیه نامناسب مادر در دوران بارداری، کودک را مستعد ابتلا به دیابت می نماید. گاهی یک خانم قبل از بارداری دیابت دارد و به دیابت نوع 1 یا 2 مبتلاست و تحت درمان قرار گرفته است. اما گاهی مادر در دوران بارداری به دیابت مبتلا می گردد. در این خانم ها زمینه دیابت وجود دارد و وقتی باردار می شوند، افزایش بعضی هورمونها باعث می گردد احتمال ابتلا به دیابت در آنها بالا رود. بارداری در این مورد مثل تست ورزش برای بیماران قلبی عمل می نماید.

ممکن است فردی دچار بیماری قلبی باشد و در زندگی روزمره اش علامتی نداشته باشد ولی وقتی به هر دلیلی تست ورزش میدهد، معلوم گردد دچار مشکل است. دیابت مادر تاثیرات زیادی روی جنین دارد بنابراین حتی اگر سابقه دیابت در خانواده ای وجود نداشته باشد، در هفته های 28-24 بارداری آزمایشی با دادن 50 گرم گلوکز به خانم و آنالیز قندخون او انجام می گردد.

اگر قند بالای 130 باشد، یعنی احتمال خطر بالاست و این بار تست کامل تری انجام می گردد که به آن تست تحمل گلوکز می گویند به این ترتیب که 100 گرم گلوکز به خانم میدهند و 1، 2 و 3 ساعت بعد قندخون آنالیز می گردد و اگر این بار هم بالا بود، تشخیص دیابت بارداری داده می گردد. به خانم مبتلا به دیابت بارداری ابتدا توصیه می گردد حتما رژیم غذایی خود را رعایت کند و اگر همچنان آنالیز ها حاکی از بالا بودن قند باشد، تزریق انسولین ضروری است.

درمان نشدن دیابت مادر عواقبی مانند احتمال مرگ، رشد بیش از حد، افزایش مایع آمنیوتیک، ناهنجاری های جنینی، دیسترس تنفسی و زردی را در جنین و احتمال عفونت ادراری و مسمومیت بارداری را در مادر بیشتر می نماید. اگر خانمی به دیابت مبتلا باشد، حتما باید قبل از اقدام به باردار شدن آن را کنترل کند زیرا در غیر این صورت علاوه بر خطرهای گفته شده، احتمال ناهنجاری قلبی - عروقی هم در جنین افزایش خواهد یافت و اگر قند بالا باشد، سمی است.

از آنجا که یکی از عوامل ابتلا به دیابت، ارث است، کودک متولد شده از مادر دیابتی، ممکن است به دیابت مبتلا گردد. وقتی قندخون مادر بالا باشد، این قندخون از جفت وارد بدن جنین و لوزالمعده او وادار به ترشح زیاد انسولین برای پایین آوردن قند خون می گردد، وقتی کودک به جهان می آید، دیگر ارتباط مادر و جنین قطع می گردد و قند بالا وارد بدن جنین نمی گردد ولی همچنان پانکراس، انسولین زیادی ترشح می نماید. در این صورت نوزاد دچار افت قند خون خواهد شد که خطرناک است و اگر اقدام های لازم برای پیشگیری انجام نگردد، ممکن است تشنج کند. خوشبختانه پس از مدتی بدن نوزاد خود را با شرایط نو تطبیق میدهد و کودک بهبود خواهد یافت.

تغذیه نامناسب مادر در دوران بارداری، کودک را مستعد ابتلا به دیابت می نماید. یکی از ضروری ترین احتیاجهای مادر در دوران بارداری، داشتن یک رژیم غذایی سالم و مناسب است تا از افزایش گلوکز و انسولین کودک جلوگیری کند. افزایش گلوکز و انسولین از نشانه های ابتلا به دیابت و سندرم متابولیک هستند.

پژوهشگران معتقدند که در حدود نیمی از زنان از رژیم های غذایی با کیفیت پایین پیروی می نمایند که سرشار از منابع حیوانی و چربی های اشباع و فاقد کربوهیدرات ها، سبزیجات و منابع گیاهی است. بعلاوه بیش از یک سوم زنان عادت های غذایی نامناسب داشته و این عادات را در دوران بارداری هم ترک نمی نمایند.

مطالعات نشان می دهند که بر خلاف باور عمومی، مادر باردار لازم نیست به اندازه دو نفر غذا بخورد. کیفیت رژیم غذایی مادر در دوران بارداری نقش مهمی در رشد جنین و بعلاوه سطح گلوکز و انسولین کودک بعد از تولد ایفا می نماید. بر اساس تحقیقات رژیم غذایی غنی از چربی در دوران بارداری منجر به دیابت در کودک می گردد حتی اگر مادر، مبتلا به دیابت و چاقی نباشد. به این معنی که سطح گلوکز و انسولین خون کودک بالا بوده و مقاومت انسولین هم در او مشاهده می گردد.

رژیم غذایی نامناسب مادر، تکامل پانکراس (لوزالمعده) جنین را تحت تاثیر قرار می دهد. پانکراس مسئول فراوری هورمون انسولین در بدن است. از سوی دیگر زمانی که مادر باردار به اندازه کافی مواد غذایی مصرف نکند، ذخایر گلوکز بافت های جنین کاهش می یابند تا اندازه کافی از این قند در اختیار مغز قرار گیرد. این رویداد منجر به کاهش رشد جنین می گردد. در صورتی که مادر به اندازه کافی انرژی دریافت کند، میانگین وزن نوزاد در هنگام تولد 3 تا 5 کیلوگرم خواهد بود.

پژوهشگران معتقدند که در حدود نیمی از زنان از رژیم های غذایی با کیفیت پایین پیروی می نمایند که سرشار از منابع حیوانی و چربی های اشباع و فاقد کربوهیدرات ها، سبزیجات و منابع گیاهی است. بعلاوه بیش از یک سوم زنان عادت های غذایی نامناسب داشته و این عادات را در دوران بارداری هم ترک نمی نمایند.

ضروری است به مادران آگاهی داده گردد که در دوران بارداری رژیم غذایی مناسب و سالم داشته باشند که حاوی همه گروه های غذایی به اندازه کافی باشد. برای دستیابی به این هدف بهتر است که از یک متخصص تغذیه یاری گرفته گردد.

منبع: 9 ماه انتظار شیرین، بتول جعفری گلستان، چاپ دوم، نوید حکمت، قم 1396

منبع: راسخون