دلیل پوسته شدن کف دست چیست؛ راه درمان آن - مجله جگوار

پوسته شدن پوست به چه معنا است؟

علت پوسته شدن کف دست زمانی رخ می دهد که بدن مقداری از لایه بیرونی پوست که اپیدرم نام دارد را از بین ببرد. فرآیند پوسته پوسته شدن در واقع روشی است که بدن شما برای بهبود یا التیام برخی از انواع آسیب ها از آن استفاده می نماید. این آسیبی که درباره آن صحبت می کنیم می تواند ناشی از عوامل محیطی، ابتلا به بیماری های پوستی، آلرژی، عفونت یا استفاده از درمان های خاص باشد. بنابراین برای درمان عارضه پوسته شدن پوست دست باید پیش از هر کاری علت بروز این مشکل را پیدا و شناسایی کنید.

پوسته شدن دست چگونه به نظر می رسد؟

آن قسمتی از پوست که شما می توانید ببینید همان اپیدرم شما است. این بخش خارجی ترین و بعلاوه نازک ترین لایه پوست به شمار میرود. اپیدرم هر چقدر هم که نازک باشد، باز هم نقش بسیار مهمی را در محافظت از بدن در برابر باکتری ها و میکروب ها ایفا می نماید. ساخت و فراوری سلول های پوستی تازه و جایگزینی آن ها با هزاران سلول دیگر هم در همین لایه اتفاق می افتد. علت پوسته شدن پوست کف دست هر چیزی هم باشد با علائم زیر همراه خواهد بود:

• پوسته پوسته شدن پوست
• خشکی و خارش پوست
• تحریک و التهاب پوست
• قرمزی و ترک سطحی پوستی

انواع علت پوسته شدن کف دست و درمان هر کدام

همانطور که گفتیم شناخت علت پوسته شدن کف دست مهم ترین قدم برای درمان این عارضه پوستی به شمار می آید. این ناراحتی می تواند دلایل متعددی داشته باشد که در ادامه به طور مفصل به آن ها پرداخته ایم.

آفتاب سوختگی

یکی از دلایل شایع بروز مشکل پوسته شدن کف دست آفتاب سوختگی است. اگر دست های خود را برای چند ساعت بدون ضد آفتاب در معرض نور مستقیم خورشید قرار دهید، پوست دستتان قرمز و داغ به نظر خواهد رسید. شما ممکن است وقتی زیر نور آفتاب هستید متوجه آفتاب سوختگی پوست خود و شدت آن نشوید. در بسیاری از مواقع آفتاب سوختگی کمی دیرتر خودش را نشان می دهد. در صورت بالا بودن شدت این عارضه پوست در عرض چند روز شروع به پوسته پوسته شدن می نماید تا بتواند از شر سلول های آسیب دیده خلاص گردد و راه را برای سلول های تازه باز نماید. آفتاب سوختگی های شدید حتی ممکن است باعث بروز تاول های خورشیدی دردناک شوند.

روش درمان این علت پوسته شدن کف دست

آفتاب سوختگی همیشه احتیاج به درمان ندارد، اما برای بهبودی سریع تر و جلوگیری از دردناک شدن ناحیه آفتاب سوخته می توانید از یک مرطوب کننده بهره ببرید. سعی داشته باشید که آب بیشتری بنوشید تا بدنتان هیدراته باقی بماند. بعلاوه بهتر است نواحی آفتاب سوخته را در عین بهبودی بپوشانید تا از آسیب بیشتر جلوگیری گردد. اگر پوستتان تاول زده است هرگز نباید آن ها را فشار دهید و خالی کنید. انجام این کار می تواند باعث عفونت باکتریایی گردد. بعلاوه باید از کندن پوسته های کف دستتان خودداری کنید؛ زیرا این کار می تواند به بافت پوست آسیب برساند. به خاطر داشته باشید که همیشه پیشگیری بهتر از درمان است و استفاده از یک ضد آفتاب دارای SPF بالای 30 می تواند از بروز این مشکل جلوگیری نماید.

تغییرات دما و آب وهوایی

همانطور که حدس می زنید تغیرات دما و شرایط آب وهوایی می تواند منجر به خشکی و پوسته پوسته شدن کف دست گردد. بسیاری از افراد متوجه می شوند که پوست آن ها به طور ویژه در پاییز و زمستان که هوا خشک و سرد است، زبر و خشن به نظر می رسد. هوای سرد نسبت به هوای گرم رطوبت کمتری دارد؛ بنابراین کاملا منطقی است که سطح رطوبت در فصل های سرد سال کاهش پیدا کند.

بسیاری از مردم سعی می کنند با روشن کردن سیستم های گرمایشی خانه های خود این مشکل را حل کنند اما نمی دانند که این کار تنها هوایی گرم و چندین برابر خشک تر را در خانه به وجود می آورد. بدتر از همه، تحقیقات نشان داده اند که رطوبت کم و دمای پایین هوا سد دفاعی پوست را ضعیف و آن را نسبت به محرک ها و آلرژن ها واکنش پذیرتر می نماید.

روش درمان این علت پوسته شدن کف دست

برای درمان فوری پوسته پوسته شدن دست ناشی از خشکی و سردی هوا باید به طور منظم، به ویژه پس از شستن دست ها از مرطوب کننده بهره ببرید. مصرف وازلین روی دست ها پیش از خواب هم ممکن است تا حد زیادی باعث بهبودی این مشکل پوستی گردد. از آنجاییکه این ماده یک فرآورده نفتی است برای جلوگیری از کثیف شدن لباس ها و ملحفه های خود حتما دستکش بپوشید. اگر قصد افزایش دمای خانه خود را دارید، سعی کنید از یک دستگاه بخور مناسب استفاده نمایید. این دستگاه رطوبت بیشتری را وارد هوا می نماید و مشکل خشکی پوست را بهبود می بخشد.

خواندنی ها

علت خشکی پوست بدن چیست و چطور می توان آن را درمان کرد؟

شست وشوی مکرر دست ها

درست است که شست وشوی دست ها تمرینی عالی برای رعایت بهداشت به شمار می آید، اما اگر فردی دست های خود را به صورت مکرر و بدون رعایت احتیاط شست وشو دهد ممکن است با پوسته شدن پوست دست هایش روبرو گردد. استفاده از صابون های خشن یا آب بیش از حد داغ و عدم مصرف کرم مرطوب کننده می تواند مسائل پوستی جدی را برای شما به وجود بیاورد. علاوه بر همه این ها، استفاده از ژل ها و الکل های ضدعفونی کننده دست هم باعث خشکی و پوسته شدن کف دست ها می گردد.

روش درمان این علت پوسته شدن کف دست

آموزشگاه پوست آمریکا روش های زیر را برای پیشگیری و درمان خشکی و پوسته شدن دست ها پیشنهاد می نماید:

• دست ها را حداقل به مدت 20 ثانیه با آب ولرم و شوینده ملایم بشویید.
• دست ها را با یک حوله تمیز خشک کنید؛ به صورتی که کمی نم دار باقی بمانند.
• وقتی پوستتان هنوز کمی رطوبت دارد از پماد، ژل، کرم یا لوسیون مرطوب کننده خود بهره ببرید.
• مطمئن شوید که محصول مرطوب کننده به نوک انگشت ها و ناخن ها هم برسد.
• متخصصان پوست استفاده از کرم هایی را توصیه می کنند که عطر و رنگ ندارند و حاوی نفت خام یا روغن ها و ترکیبات معدنی هستند.
• اگر از ضدعفونی کننده دست استفاده می کنید باید به محض خشک شدن این محصول از مرطوب کننده ای که دارید به پوست خود بزنید.

ترکیبات شیمیایی

برخی از ترکیبات شیمیایی می توانند باعث تحریک پوست دست ها شوند و علائمی چون خشکی، سوختگی شیمیایی و پوسته پوسته شدن پوست را برای فرد به وجود بیاورند. کسانیکه در مشاغلی چون کشاورزی، خدمات نظافتی، تعمیرات خودرو، آشپز ی، ماهی گیری، پرستاری، حمل و نقل و ساخت و ساز کار می کنند بیشتر از افراد دیگر با این عارضه روبرو می شوند.

روش درمان این علت پوسته شدن کف دست

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مختلف به درمان های متفاوتی هم احتیاج دارد. در برخی موارد، به سادگی حذف ماده شیمیایی محرک می تواند مشکل را برطرف کند. با این حال، گاهی اوقات مواد شیمیایی قوی می توانند باعث بروز مسائل جدی مانند سوختگی و آسیب دیدگی شوند. در صورت قرار گرفتن در معرض این دسته از ترکیبات شیمیایی با مراقبت های پزشکی تماس بگیرید و تمام لباس هایی که به ماده محرک آلوده شده اند را از تن خود خارج کنید.

ابتلا به سندرم پیلینگ آکرال پوست

سندرم پیلینگ آکرال پوست (Acral Peeling Skin Syndrome) یک اختلال ژنتیکی نادر است که در آن لایه بالایی پوست فرد پوسته پوسته و کنده می گردد. این علائم گاهی اوقات با تاول و قرمزی پوست هم همراه هستند. سندرم پیلینگ معمولا دست ها و پاها را درگیر می نماید اما برخی افراد علائم آن را روی بازوها و قسمت های بالایی پا هم می بینند. این سندرم از همان بدو تولد با فرد همراه خواهد بود؛ اگرچه برخی افراد در اوایل کودکی شروع به تماشا علائم آن می کنند.

روش درمان این علت پوسته شدن کف دست

هیچ درمانی برای سندرم پیلینگ آکرال پوست وجود ندارد. تمام روش هایی که برای درمان این عارضه توصیه می شوند در واقعیت به مدیریت و پیشگیری از علائم آن یاری می کنند. اجتناب از گرما و رطوبت، فشار، اصطکاک و سایر اشکال آسیب به پوست مهم ترین مواردی هستند که افراد مبتلا به سندرم پیلینگ آکرال باید رعایت کنند. برخی از پزشکان استفاده از مرطوب کننده های درمانی حاوی لانولین و گلیسیرین را به کسانیکه با این بیماری دست و پنجه نرم می کنند پیشنهاد نموده اند.

ابتلا به عارضه پوستی درماتیت

درماتیت یک بیماری پوستی نسبتا رایج است که در آن پوست دچار التهاب می گردد. این عارضه می تواند در اثر عوامل مختلفی رخ بدهد و بعلاوه انواع مختلفی هم دارد. شاید برایتان جالب باشد بدانید اگزما هم نوعی درماتیت است که با نام درماتیت آتوپیک شناخته می گردد. این عارضه معمولا از دوران کودکی شروع می گردد اما ممکن است در سنین بزرگسالی هم به آن ابتلا پیدا کنید. اگزما منجر به بروز بثورات پوستی ملتهب، قرمزی، خشکی و خارش شدید پوست می گردد. اگر پوست را بخراشید ممکن است خون بیاید، ترک بخورد، متورم گردد یا مایه شفافی از آن ترشح پیدا کند. یکی دیگر از علائم اصلی بیماری درماتیت آتوپیک پوسته پوسته شدن است. یکی از اصلی ترین بخش های بدن که بیماری اگزما خود را در آن نشان می دهد دست ها هستند.

روش درمان این علت پوسته شدن کف دست

هیچ درمان شناخته شده ای برای درمان درماتیت آتوپیک وجود ندارد، بنابراین روش های درمان این بیماری بیشتری از هر چیزی بر تسکین علائم آن تمرکز می کنند. همه افراد مبتلا در اگزما می توانند با شناسایی محرک ها یا همان آلرژن ها و دور کردن آن ها از اطراف خود، اندازه تحریک پوستشان را کاهش دهند. عطرهایی که به طور معمول در محصولات مراقبت از پوستی مورد استفاده قرار می گیرند از رایج ترین محرک هایی هستند که افراد مبتلا به درماتیت آتوپیک باید از آن دوری کنند.

برای درماتیت خفیف تا میانه، پزشکان پوست ممکن است استفاده از پمادهای موضعی مانند کورتیکواستروئید را به منظور تسکین خارش و التهاب پوستی توصیه کنند. برای موارد شدیدتر که پوست به درمان های موضعی پاسخ نمی دهد، متخصصان محتمل است به سراغ تجویز استروئیدهای خوراکی مانند پردنیزون بروند.

نوردرمانی (فوتوتراپی) هم می تواند برای افرادی که پوستشان دائما در اثر ابتلا به درماتیت آتوپیک ملتهب می گردد و تورم پیدا می نماید مناسب باشد. در این روش، با تاباندن اشعه فرابنفش به پوست سرعت فراوری سلول های پوستی و در پی آن التهاب را کاهش می دهند.

خواندنی ها

راهکارهای درمان اگزما دست و معرفی برترین پماد و کرم

ابتلا به عارضه پوستی پسوریازیس

پسوریازیس یک بیماری خودایمنی پوستی مزمن است که باعث بروز لکه های قرمز پوستی با فلس های ضخیم نقره ای رنگ، پوسته پوسته شدن پوست، التهاب، خشکی و درد می گردد. همه این علائم روی دست ها هم به وجود می آیند. پسوریازیس در دوره های زمانی مختلف رخ می دهد و ممکن است چندین هفته یا ماه هم ادامه پیدا کند. علت دقیق بروز این بیماری پوستی تعیین نیست، اما دانشمندان می دانند که پسوریازیس وقتی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن بیش از حد فعالیت کند و باعث گردد که سلول های پوستی خیلی سریع تکثیر شوند.

روش درمان این علت پوسته شدن کف دست

هیچ درمان قطعی و قابل اطمینانی برای عارضه پوستی پسوریازیس وجود ندارد و پزشکان فقط می توانند با دادن دستورالعمل های تعیین این بیماری را مدیریت کنند. برای مدیریت علائم پسوریازیس خفیف تا میانه، متخصصان درمان های موضعی مانند استفاده از پماد کورتیکواستروئید را توصیه می کنند. اگر علائم فرد مبتلا به این درمان پاسخ ندهند و برطرف نشوند، پزشکان پوست احتمالا به سراغ تجویز یک کورتیکواستروئید خوراکی یا داروی خوراکی دیگری مانند متوترکسات که با سرکوب سیستم ایمنی عمل می نماید بروند. اگر نواحی گسترده ای از پوست تحت تاثیر پسوریازیس گرفته باشند، نوردرمانی هم به یکی از گزینه های درمان تبدیل خواهد شد.

عفونت استرپتوکوک گروه A

مخملک و زرد زخم از عفونت هایی است که به وسیله باکتری استرپتوکوک گروه A به وجود می آیند. این عارضه های پوستی می تواند باعث پوسته پوسته شدن پوست انگشت ها و کف دست و پا گردد. تب و گلو درد از علائم اولیه مخملک هستند که در پی آن ها راش هایی هم روی گردن و قفسه سینه به وجود می آید. بثورات پوستی ناشی از این بیماری ممکن است یک هفته یا بیشتری روی پوست باقی بمانند.

از طرف دیگری زرد زخم می تواند منجر به بروز زخم های قرمز و خارش دار روی پوست گردد. این زخم ها ممکن است سر باز کنند و مایع شفافی را هم از خودشان به بیرون ترشح کنند. هم مخملک و هم زرد زخم از بیماری های دوران کودکی به شمار آورده می شوند.

روش درمان این علت پوسته شدن کف دست

مخملک و زرد زخم هر دو نوعی عفونت باکتریایی هستند و دقیقا به همین علت احتیاج به درمان با داروهای آنتی بیوتیک دارند. هر چه قدر شدت علائم این دو بیماری بیشتر باشد، دوره استفاده از آنتی بیوتیک ها هم طولانی تر خواهد شد. هیچ درمان خانگی برای بیماری های ناشی از باکتری استرپتوکوک گروه A وجود ندارد و در صورت ابتلا به آن ها باید خیلی سریع به پزشک متخصص مراجعه کنید.

خواندنی ها

9 درمان خانگی برای عفونت های قارچی و راه های پیشگیری از آن

سندرم شوک سمی (TSS)

سندرم شوک سمی یک بیماری نادر اما تهدیدکننده زندگی است که به وسیله باکتری های آزادکننده سموم در بدن ایجاد می گردد. این عارضه با علائمی چون تب، بثورات پوستی، پوسته شدن پوست و فشار خون پایین همراه است. سندرم شوک سمی بر سیستم های متعددی از بدن تاثیر می گذارد؛ به همین علت می تواند علائم دیگری هم داشته باشد.

روش درمان این علت پوسته شدن کف دست

معمولا برای درمان سندرم شوک سمی از آنتی بیوتیک ها استفاده می گردد. این داروها ممکن است به صورت وریدی وارد بدن شوند تا به سرعت از آسیب تماشا بدن جلوگیری کنند. در موارد جدی تر افراد ممکن است بتوانند آنتی بادی های تصفیه شده افرادی که خون خود را اهدا نموده اند را به منظور درمان سریع تر دریافت کنند.

بیماری کاوازاکی (KD)

کاوازاکی یک بیماری التهابی حاد است که می تواند باعث ایجاد بثورات پوستی همراه با تورم و پوسته پوسته شدن دست ها و پاها گردد. علت دقیق پشت این بیماری ناشناخته است؛ با این حال تصور می گردد که بروز آن با عفونت مرتبط باشد زیرا افرادی که آن را تجربه می کنند با تب و تورم غدد لنفاوی هم مواجهه می شوند. بیماری کاوازاکی در بیشتر مواقع بچه ها زیر 2 سال را درگیر می نماید.

روش درمان این علت پوسته شدن کف دست

علائم بیماری کاوازاکی خود به خود از بین می روند. با این حال، در صورت ابتلا پیدا کردن کودکتان به این بیماری باید خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید تا او از خطر بروز مسائل قلبی جدی در امان بماند.

مصرف برخی داروها

خشکی و پوسته پوسته شدن پوست می تواند از عوارض جانبی مصرف برخی داروها مانند درمان های مخصوص سرطان (پرتودرمانی و شیمی درمانی) باشد. استفاده از برخی داروها ممکن است حتی بیماری پوستی وخیم نکرولیز اپیدرمال سمی را به وجود بیاورد که در آن پوست دست ها و سایر قسمت های بدن کنده می گردد. این بیماری تهدیدکننده زندگی است و احتیاج به بستری فوری دارد. نکرولیز اپیدرمال سمی معمولا با تب و قرمزی دردناک پوست همراه است و خیلی سریع پیشرفت می نماید؛ بنابراین باید خیلی سریع به پزشک متخصص و بیمارستان مراجعه نمایید.

روش درمان این علت پوسته شدن کف دست

اگر دست های شما به علت انجام شیمی درمانی پوسته پوسته می شوند، برای کنترل خشکی آن ها به کرم دست درمانی احتیاج دارید. ممکن است بتوانید مرطوب کننده هایی را پیدا کنید که به طور خاص برای افرادی که تحت شیمی درمانی هستند فرمول بندی شده اند. به یاد داشته باشید که شما باید به طور کلی از مصرف محصولات مراقبت از پوستی حاوی الکل خودداری کنید.

کمبود چه ویتامینی باعث پوسته شدن کف دست می گردد؟

پوسته پوسته شدن پوست کف دشت می تواند ناشی از کمبود چندین ماده مغذی در بدن باشد:

• کمبود ویتامین C: کمبود ویتامین C فرآیند فراوری کلاژن را مختل می نماید و منجر به خشکی، زبری و پوسته پوسته شدن پوست می گردد.
• کمبود ویتامین E: این مورد کمی نادر است اما به علت نقشی که ویتامین E در حفظ رطوبت پوست و محافظت در برابر آسیب اکسیداتیو دارد، کمبود آن ممکن است منجر به خشکی و پوسته پوسته شدن پوست گردد.
• کمبود روی: متعادل بودن سطح روی بدن برای بهبود پوست و عملکرد سیستم ایمنی حیاتی است. کمبود این ماده می تواند باعث خشکی و پوسته پوسته شدن پوست گردد.
• کمبود اسیدهای چرب ضروری: کمبود اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 می تواند منجر به خشکی و پوسته پوسته شدن پوست گردد.

با این حال، ذکر این نکته لازم است که پوسته پوسته شدن پوست دست می تواند دلایل مختلفی داشته باشد و برای تشخیص و درمان مناسب باید با متخصص پوست مشورت کنید.

خواندنی ها

15 نشانه کمبود ویتامین C و منابع غذایی مناسب برای جبران آن

چگونه از پوسته شدن کف دست پیشگیری کنیم؟

اگر علت پوسته پوسته شدن دست های شما ابتلا به یک بیماری زمینه ای باشد، ممکن است نتوانید از آن پیشگیری کنید. اما اگر علت دیگری پشت بروز این عارضه است روش های زیر برای پیشگیری از بروز آن مفید واقع خواهند شد.

• هنگام دوش گرفتن و شستن دست ها از آب داغ استفاده نکنید.
• هنگام شستن ظروف یا دست زدن به محصولات پاک کننده و سایر مواد شیمیایی حتما از دستکش بهره ببرید.
• وقتی هوا رو به سردی می رود دست های خود را در بیرون از خانه با دستکش گرم نگه دارید.
• به طور منظم دست های خود را با استفاده از کرم مرطوب کننده رطوبت رسانی کنید.
• قبل از خواب از وازلین روی دست های خود بهره ببرید.
• از محصولات مراقبت از پوستی یا آرایشی دارای ترکیبات تحریک کننده پوست مانند الکل، سولفات و عطر استفاده نکنید.
• برای جلوگیری از خشک شدن بیش از حد هوای خانه در زمستان از دستگاه بخور بهره ببرید.
• هر بار که بیرون می روید از کرم ضد آفتاب بهره ببرید و از قلم نیاندازید که آن را به دست های خود هم بمالید.

چه زمانی برای علت پوسته شدن کف دست به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر مشکل پوسته پوسته شدن دست هایتان با گذشت زمان بدتر شد و هیچ یک از راه چاره های پیشگیری و درمانی که به شما معرفی کردیم روی آن تاثیر نگذاشتند بهتر است در اسرع وقت به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. علاوه بر این، در صورتیکه این عارضه با علائم زیر همراه بود باید خیلی سریع به بیمارستان مراجعه کنید:

• تب
• حالت تهوع یا استفراغ
• غدد لنفاوی متورم
• دردی که بهتر نمی گردد یا آزاردهنده است
• هر گونه علائم عفونت مانند چرک
• کهیر و التهاب پوست

سخن پایانی

علت پوسته شدن کف دست می تواند به عوامل مختلفی چون تغییرات آب وهوایی، شستن مکرر دست ها و استفاده از مواد شیمیایی مرتبط باشد. بعلاوه این عارضه ممکن است نشانه ابتلای فرد به یک بیماری جدی تر باشد که احتیاج به درمان منظم دارد. در این مطلب سعی کردیم شما را به طور کامل با مشکل پوسته شدن کف دست آشنا کنیم اما به یاد داشته باشید که در صورت عدم بهبودی این عارضه باید حتما به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.

این مطلب فقط جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با یک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت خبرنگاران مگ را بخوانید.

منابع: Verywell Health ,Medical News Today