همه چیز درباره واکسن پنج گانه بچه ها - مجله جگوار

واکسن پنج گانه چیست؟

واکسن پنج گانه باعث حفاظت کودک در برابر پنج نوع بیماری می شود. واکسن پنج گانه شامل واکسن های دیفتری، سیاه سرفه، کزاز، هپاتیت B و هموفیلوس آنفولانزا نوع B می باشد. به این ترتیب به این پنج نوع واکسن با هم، واکسن پنج گانه (پنتاوالان) می گویند. واکسن دیفتری، سیاه سرفه و کزار با یکدیگر ترکیب شده اند و واکسن سه گانه را تشکیل داده اند.

واکسن سه گانه (دیفتری، کزاز و سیاه سرفه) چیست؟این سه واکسن، مخلوطی از سم تغییر شکل یافته (توکسوئید) دیفتری، کزاز و میکروب کشته شده سیاه سرفه است که در یک آمپول تهیه شده و در قسمت جلو و طرف ران در عضله کودک تزریق می شود.

عوارض واکسن سه گانه چیست؟ بعد از تزریق واکسن سه گانه ممکن است بلافاصله یا در خلال 24 ساعت بعد، تب نوزاد مشاهده شود و یا کودک نا آرامی کند که با دادن استامینوفن پس از یکی دو روز بهبود می یابد. اگر بعد از تزریق واکسن سه گانه، کودک دچار تب شدید 40.5 درجه سانتی گراد شود یا در خلال 48 ساعت بعد از تزریق، کودک بیش از سه ساعت گریه شدید و مداوم کند یا دچار تشنج یا شوک (بی حالی شدید) شود، در نوبت های بعدی به جای واکسن سه گانه، واکسن دوگانه که بدون واکسن سیاه سرفه است، به او تزریق می شود.

چون عوارض عصبی مانند تشنج، تب و علایم موضعی که بعد از تزریق واکسن سه گانه به وجود می آید، به واکسن سیاه سرفه نسبت داده می شود. در سال های اخیر واکسن سیاه سرفه که بدون سلول میکروب سیاه سرفه تهیه شده، در کشور های مختلف به کار برده می شود.

تحقیقات علمی نشان داده است که این نوع واکسن سیاه سرفه توام با واکسن کزاز و دیفتری که امروزه در اختیار است، عوارض موضعی و عمومی کمتری ایجاد می کند و در عین حال مصونیت کافی به وجود می آورد؛ بنابراین امروز توصیه می شود که در اولین یادآوری در 12 تا 15 ماهگی و دومین یاد آمد در 4 تا 6 سالگی، از مخلوط این سه نوع واکسن (توکسوئید دیفتری، کزاز و واکسن سایه سرفه بدون میکروب) استفاده شود.

عوارض دیگر تزریق واکسن سه گانه عبارت است از:

سفتی گلوله مانند در محل تزریق که ممکن است مدت ها باقی بماند و اهمیت ندارد و نباید نگران بود.

قرمزی و حساس شدن محل تزریق که با گذاردن حوله مرطوب و نیمه گرم (کمپرس گرم) بهبود می یابد.

تاخیر در تزریق واکسن در زمان مناسباگر تزریق واکسن های چند نوبتی (مانند واکسن پنج گانه و فلج اطفال) به عللی مانند بیماری کودک یا مسافرت، در موقع خود انجام نگیرد و به تعویق بیفتد، بعداً در هر موقع می توان واکسن های عقب افتاده را تزریق کرد و واکسیناسیون کودک را ادامه داد و کامل کرد و نیاز به از سر گرفتن واکسن نیست. سرماخوردگی خفیف کودک یا شل بودن مدفوع او مانعی برای تزریق واکسن و یا واکسن های عقب افتاده کودک نیست و می توان تزریق کرد.

واکسن هپاتیت Bواکسن هپاتیت B، جزو واکسن پنج گانه می باشد. بنابر توصیه مجامع علمی پزشکی بچه ها، برای پیشگیری از ورم کبد ناشی از ویروس هپاتیت B و جلوگیری از تصلب کبد و سرطان کبد، این واکسن را باید بعد از تولد و یا قبل از مرخص شدن نوزاد از بیمارستان تزریق کرد. دو نوع واکسن در دسترس است که به بچه ها با وزن بیش از دو کیلو گرم می توان تزریق کرد. اولین تزریق بعد از تولد، دومین در دو ماهگی و سوم در شش ماهگی تزریق می شود. در کشور ایران سال هاست واکسن هپاتیت B به بچه ها تزریق می شود.

واکسن میکروب هموفیلوس آنفولانزا نوع Bمیکروب هموفیلوس آنفولانزا در بچه ها مخصوصاً در شیرخواران ایجاد بیماری مننژیت، تورم هنجره و عفونت ریه می کند. خوشبختانه این واکسن ساخته شده است و تحقیقات نشان داده است که تزریق این واکسن، در حدود 70 الی 100 درصد ایجاد مصومیت می کند. همانطور که در بالا اشاره شد، این واکسن توام با واکسن دیفتری، کزاز، سیاه سرفه و هپاتیت (واکسن پنج گانه) در سنین 2، 4 و 6 ماهگی به بچه ها تزریق می شود.

آنتی بیوتیک ها برای درمان بیماری های ناشی از میکروب هموفیلوس آنفولانزا همواره به طور موثر عمل نمی نمایند، زیرا حدود 3 تا 5 درصد بیمارانی که به مننژیت مبتلا می شوند با تجویز آنتی بیوتیک جان خود را از دست می دهند. برخی دیگر میکروب های هموفیلوس آنفولانزا به آنتی بیوتیک ها مقاوم شده اند و درمان آن ها بسیار مشکل است.

نکاتی در خصوص واکسن های تزریقیمحل واکسن؛ واکسن تزریقی را از بدو تولد تا 15 ماهگی باید در عضله ران و از 15 مهاگی تا دوران بلوغ در عضله بازو تزریق کرد و سوزنی انتخاب شود (سوزن 23 میلی متر) تا واکسن در عمق عضله تزریق شود. اگر واکسن سطحی تزریق شود موجب تخریب و ضایع شدن عضله می شود.

هنگام تزریق در بچه ها کوچکتر از 6 ماه کودک را می توان روی تخت خواباند. برخی از والدین ترجیح می دهند کودک بزرگتر را در آغوش بگیرند و برخی دیگر می خواهند هنگام تزریق حضور نداشته باشند و پزشک یا پرستار تزریق را انجام دهد.

منبع: سایت ستاره

منبع: راسخون