چالش عظیم صندوق های ETF - مجله جگوار

به گزارش اعتماد، این صندوق ها به مرور به واسطه منع نوسان و نداشتن حجم مبنا، به ابزاری پرمعامله تبدیل شد. در بورس های جهانی یکی از دلایل رشد در سال های اخیر، گسترش ای تی اف ها بوده زیرا این صندوق ها معمولا میان افراد دست به دست می شوند که این امر موجب نمی گردد سهام لزوما توسط ای تی اف در مقیاس وسیع خرید و فروش گردد و یک دارایی ثابت از شرکت در ای تی اف باقی می ماند. همین صندوق ها یک ثباتی به بورس های جهانی داده و حجم معاملات را افزایش دادند.

اما آنچه در جریان ورود ای تی اف ها به بورس ما رخ داد و خوشایند نبود، این بود که هیچ فکری برای بازارگردانی این صندوق ها در بازار نشد. بازارگردانی ای تی اف به این صورت است که بازارگردان به صدور و ابطال واحد های سرمایه گذاری در صندوق دسترسی دارد و از آن طرف آن ها را در بازار خرید و فروش می نماید. این رویکرد موجب می گردد که مثلا اگر ان ای وی (NAV) یک صندوق مثلا در مورد دارایکم، 25 هزار تومان است، برای بازارگردان مقرون به صرفه باشد که آن را مثلا 24 هزار و 800 تومان در بازار خریداری کند و 25 هزار تومان ابطال کند. در این خصوص مدیر صندوق هم می تواند زمانی که ابطال آمد، از سهام صندوق به میزان یک واحد که 25 هزار تومان است، به فروش برساند و آن یک یونیت را تسویه کند.

بر این اساس یک رابطه اقتصادی میان یونیت صندوق و سهام صندوق، به بازار وجود دارد که باعث می گردد صندوق ای تی اف همواره نزدیک به ان ای وی خودش معامله گردد. از آنجایی که رکن بازارگردانی در ای تی اف های ما به درستی پیش بینی نشده بود، قیمت این صندوق (دارایکم) قیمتش از ان ای وی انحراف قابل توجهی داشته باشد.

در زمان بازگشایی ان ای وی آن حدود 23 تا 24 هزار تومان بود به این دلیل که هنوز همه مردم نتوانسته بودند واحد های سرمایه گذاری شان را فعال نمایند، اما به مرور افزایش تقاضا باعث شد قیمت این صندوق تا 32 هزار تومان هم بالا برود که نهایتا ناظر بازار جلوی رشد قیمت بیشتر آن را گرفت، وگرنه قیمتش بالاتر هم می رفت. در زمان برگشت قیمت هم دیدیم که وقتی واحد ها توسط افراد عرضه شد، با اینکه ان ای وی آن بالا بود، قیمت پایین آمد.

نگاهی به شرایط دارایکم در دو هفته اخیر بازار هم نشان می دهد که ان ای وی صندوق مثلا از حدود 20 هزار تومان تا 26 هزار تومان رشد نموده، اما قیمت یونیت صندوق از 18 هزار تومان به حدود 19 هزار تومان (ارقامی در همین حدود) رسیده و در این حول و حوش نوسان دارد. همه این ها به این خاطر این بود که بتواند ان ای وی را با قیمت بازار مچ کند که این رکنی بسیار لازم برای حفظ کارآمدی این صندوق ها به شمار می آید و به جذابیت شان اضافه می نماید. همان طورکه اشاره شد، یکی از مهم ترین جذابیت های ETF ها این است که خرید و فروش شان معاف از اقتصادیات است و کارمزد کمتری هم دارند.

صندوق دارایکم تخصصی است و ما ای تی اف های دیگری هم در بازار داریم که بازارگردانی می شوند. دارایکم، پالایشی یکم و داراسوم که در راه است جزو ای تی اف های دولتی هستند که مجموعا ورودشان به بازار اتفاق مثبتی برای بورس محسوب می گردد، اما متاسفانه هنوز برای بازارگردانی آن ها فکر درستی نشده که البته هنوز هم دیر نشده و باید برای بازارگردانی و تطبیق قیمت معاملات با ان ای وی شان فکری گردد. انجام این کار اقدامی پرسود است که در مورد دارایکم پیشنهاد می گردد بازارگردان بانک های زیرمجموعه این صندوق، بازارگردانی این ای تی اف را نیز برعهده بگیرند.

آنچه در جریان بازگشایی نماد پالایشی یکم صورت گرفت می تواند موجب دلسردی بازار نسبت به این صندوق ها گردد. در این خصوص به دلیل سقوط قیمت نماد های پالایشی، فاصله پذیره نویسی تا بازگشایی این نماد بسیار زیاد شد که این رویه غیرمنطقی بوده و برای آن هایی که در این صندوق ورود کردند، دلسردنماینده است. در این خصوص بهتر بود تخفیف این ای تی اف به قیمت روز بازگشایی منوط می شد؛ به این صورت که براساس قیمت روز بازگشایی، به نماد 20 درصد تخفیف داده می شد که براین اساس بازگشایی هم بسیار سریع تر اتفاق می افتاد. امیدوارم از چالش های قبلی درس لازم گرفته شده باشد و شاهد آن باشیم که ای ای تی اف ها با سرعت و قدرت بیشتری در بازار فعالیت نمایند.