جایگاه مالکیت فکری در کشور های مختلف کجاست ، رشد ایران در حوزه ثبت پتنت داخلی - مجله جگوار

گروه فناوری خبرنگاران؛ حمیده آقاجانی - برای ثبت هر چیز یک امضا لازم است؛ امضایی که نشان می دهد صاحب اثر کیست و دیگر امکان تقلب و کپی در آن وجود ندارد. قانون حق انتشار سالهاست در کشور های مختلف جهان رعایت می شود و البته طبق معمول در کشور های در حال توسعه این قانون کمتر رعایت می شود.

پیشرفت تکنولوژی در یک قرن گذشته باعث شده تا تجارت در جهان تعریف تازه ای به خود بگیرد؛ همه معاملات بین المللی موجب شد تا مفاهیم جدیدی مثل علائم تجاری و نام های تجاری رنگ جدیدی به خود بگیرد. تصور کنید یک محقق یا پژوهشگر سال ها تلاش می کند تا یک پروژه را به ثمر برساند و قبل از آن که تجاری سازی شود مورد سرقت قرار گیرد. این افراد برای حفظ اختراعات و خلاقیت های فکری خود چه کاری باید می کردند.

با همین رویکرد بود که سازمان جهانی مالکیت فکری تاسیس شد، سازمان جهانی مالکیت فکری، در معرفی خود می گوید: وایپو یک انجمن سیاستی جهانی است که در آن، دولت ها، سازمان های بین دولتی، گروه های صنعتی و جامعه مدنی، برای حل مسائل مرتبط با مالکیت فکری، گرد هم آمده اند. کشور های عضو و ناظران، به طور منظم، در کمیته ها و نهاد های تصمیم گیری مختلف، ملاقات می کنند. چالش اصلی آن ها، این است که برای اطمینان از تطابق و همگامی سیستم بین المللی مالکیت فکری، با جهان در حال تغییر، مذاکراتی را در مورد تغییرات و قوانین جدید مورد نیاز، صورت دهند و البته به هدف اصلی خود که تشویق و ترویج نوآوری و خلاقیت است، ادامه دهند.

بسیاری از کشور های توسعه یافته جهان در راستای حمایت از فناوران و مخترعان خود عملکر قابل قبولی دارند. از آنجا که بخش اعظم کشور های صنعتی در اروپا واقع شده است بازار خوبی برای تولید محصولات فناورانه است و کشور های پیشرفته ای همچون آلمان، انگلیس و فرانسه از یک سیستم قدرتمند مالکیت فکری به عنوان زیرساخت کلیدی توسعه کسب وکار برخورداند و مرکزی برای ثبت اختراعات بسیاری از پژوهشگران هستند.

از سوی دیگر ایران کشوری جوان است که در شرایط خاصی نیز واقع شده است و از سوی آمریکا و کشور های اروپایی مورد تحریم قرار گرفته است و امکان فراهم کردن بسیاری از فناوری های برای ما وجود ندارد در نتیجه لازم است علاوه بر حفظ نیروی جوان تحصیل کرده در کشور از ایده و خلاقیت های آن ها محافظت شود و این امر مهم بر عهده کانون پتنت ایران است.

بر اساس شاخص های علم، فناوری و نوآوری ثبت پتنت در هر کشور نشان دهنده میزان دستیابی آن کشور به علوم و فناوری های جدید محسوب می شود. با مطالعه کشور های مختلف بر اساس ویژگی های خاص آن ها می توانیم به توسعه علوم جدید در این کشور ها پی ببریم.

پایگاه داده سازمان جهانی مالکیت فکری WIPO کشور های ایران، امریکا، آلمان، ژاپن، عربستان سعودی، ترکیه، برزیل، مالزی، کره جنوبی، روسیه و چین را در بازه زمانی سال های 1390 تا 1395 از لحاظ تعداد درخواست های ثبت پتنت توسط افراد مقیم هر کشور مورد بررسی قرار داده است.

بنا بر این آمار ایران در سال 1390 تعداد 10622 درخواست ثبت پتنت اجرا شده بود که این رقم در سال 1395 به 14930 درخواست رسیده است و حاکی از رشد چشمگیر مراجعه مخترعان و پژوهشگران به ثبت پتنت و حمایت های پس از آن است.

بر اساس آمار منتشر شده از سال 1390 تا 1395 بین کشور های گفته شده چین همواره در جایگاه اول قرار داشته و تعداد درخواست های ثبت پتنت توسط افراد مقیم این کشور از 535313 در سال 1390 به 1204981 درخواست رسیده است.

همین آمار ها رقابت تنگاتنگ دو کشور صنعتی امریکا و ژاپن را در همین بازه زمانی نشان می دهد، به طوری که ژاپن در سال 1390 جایگاه دوم را در این بررسی آماری داشت، اما در پایان سال 1390 پس از امریکا در جایگاه سوم قرار گرفته است. آمار ها نشان می دهد ژاپن طی این 5 سال مورد بررسی از 287013 به 260244 درخواست رسیده است، اما آمریکایی ها در حوزه ثبت پتنت از 268782 به 295327 درخواست رسیده اند.

البته برخی از کشور های یاد شده نیز شاید بر خلاف اقتصاد و صنعت پیشرفته ای که دارند، رشد مطلوبی در ثبت پتنت در داخل کشور خود نداشته اند و این حرکت بیشتر در یک خط قرار داشته است. به طور مثال از کشور هایی مثل کره جنوبی و آلمان به عنوان قطب های صنعتی توقع توسعه بیشتری در این بخش می رود، اما آمار ها حکایت دیگری را نشان می دهد به طوری که کشور کره جنوبی در بازه زمانی مورد مطالعه از 148136 به 163424 درخواست و آلمان از 73905 به 73574 درخواست رسیده بودند که آمار مطلوبی به نظر نمی رسد.

مجموع درخواست های شرکت های فناور با توجه به ملیت آن ها، نشان می دهد که در 5 سال مورد مطالعه کدام کشور ها به حوزه ثبت پتنت توسط افراد مقیم در آن کشور توجه ویژه تری داشته اند.